ΦΒ342.4

Ειδικά Θέματα Φιλοσοφίας του Δικαίου: Πολιτική Ανυπακοή

Στο σεμινάριο θα έχουμε την ευκαιρία να αναλύσουμε και να συζητήσουμε ξεχωριστά και από κοινού τα θεμελιώδη για κάθε πολιτεία και έννομη τάξη ζητήματα της υπακοής στο δίκαιο και της νομιμοποίησης και έκτασης της αποκαλούμενης πολιτικής ανυπακοής σε σύνδεση και αντιδιαστολή με το δικαίωμα αντίστασης ή την αντίρρηση συνείδησης. Στα πλαίσια αυτά στο σεμινάριο θα εξετάσουμε θεωρίες θεμελίωσης της υποχρέωσης υπακοής και περιπτώσεις αμφισβήτησής της από την Αντιγόνη του Σοφοκλή, τον Πλάτωνα, τον Locke, μέχρι τον αναρχισμό, τον Θορώ, τον Martin Luther King, τον Rawls και τον Zinn.

Στόχος

Στόχος του σεμιναρίου είναι (α) να μάθουμε πώς να γράφουμε εργασίες, (β) να αποκτήσουμε τη βασική γνώση του κεντρικού θέματος του σεμιναρίου και να δείξουμε ότι μπορούμε να υπερασπιστούμε με επιχειρήματα μια θέση στην παρουσίαση και στην γραπτή μορφή της εργασίας

Εργασίες

Οι εργασίες που θα εκπονηθούν πρέπει να είναι περίπου 4.000 λέξεων με περιεχόμενα, εισαγωγή, υποσημειώσεις και βιβλιογραφία στο τέλος τους. Οι εργασίες πρέπει να είναι δακτυλογραφημένες με 1,5 διάστημα και γραμματοσειρά σε μέγεθος 12, ενώ οι υποσημειώσεις σε μέγεθος 10. Οι υποσημειώσεις και η βιβλιογραφία πρέπει να ακολουθούν συνεκτικά μια από τις μορφές που θα διδαχθούμε στο σεμινάριο και που θα αναρτηθούν στο classweb.

Ο βαθμός που θα πάρει κάθε εργασία είναι συνάρτηση της παρουσίασης και της γραπτής μορφής της εργασίας. Η παράδοση των εργασιών θα γίνεται δύο εβδομάδες μετά το τέλος της εξεταστικής αυστηρά.

Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου είμαι διαθέσιμος για οποιεσδήποτε διευκρινίσεις στο σεμινάριο και στην ηλεκτρονική διεύθυνση koukouze@uoc.gr

Παρακολούθηση, συμμετοχή και απουσίες

Όπως γνωρίζετε στα σεμινάρια η παρακολούθηση είναι υποχρεωτική.

Επιτρέπονται μονάχα μέχρι 3 απουσίες σε όλη τη διάρκεια του εξαμήνου.

Όποιος δεν παρουσιάσει τελικώς προφορικά την εργασία του δεν βαθμολογείται.

Βιβλιογραφία

Υπακοή στο νόμο

Brian Bix, Φιλοσοφία του Δικαίου: Θεωρία και Ερμηνευτικό Πλαίσιο, μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, πρόλογος Α. Χατζής, Αθήνα: Κριτική, 207, σελ. 249-259

William Edmundson (επιμ.), The Duty to Obey the Law: Selected Philosophical Writings, Maryland: Rowman & Littlefield, 1999

M.B.E. Smith, ‘The Duty to Obey the Law’ στο Dennis Patterson (επιμ.), A Companion to the Philosophy of Law and Legal Theory, Oxford: Blackwell, 1996, σελ. 465-474

Richard Dagger & Davod Lefkowitz, ‘Political Obligation’ in E. Zalta (ed.), Stanford Encyclopedia of Philosophy

 

Πολιτική Ανυπακοή

Kimberley Brownlee, ‘Civil disobedience’ in Stanford Encyclopedia of Philosophy, E. Zalta (ed.)

Maria Jose Falcon y Tella, Civil Disobedience, Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2004

Hannah Arendt, ‘Civil Disobedience’ στο της ιδίας Crises of the Republic, London/New York: Harcourt Brace, 1972, σελ. 51-102

Andreas Kalyvas, Democracy and the Politics of the Extraordinary, Cambridge: Cambridge University Press, 2008, ch. 9 (on Arendt)

Etienne Balibar, “Rights of Man’ and ‘ Rights of the Citizen’: The Modern Dialectic of Equality and Freedom’ in Masses, Classes, Ideas: Studies on Politics and Philosophy before and after Marx, London: Routledge, 1994, 39-60.

--------------------, ‘Sur la disobéissance civique’ in Droit de cité, Paris: PUF, 2002, σελ. 17-22

Peter Singer, Democracy and Disobedience, Oxford: Clarendon Press, 1973

Πλάτων, Απολογία Σωκράτους-Κρίτων, εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια Θανάσης Σαμαράς, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2003

Σοφοκλής, Αντιγόνη

Hobbes, Λεβιάθαν, μετάφραση Αιμ. Μεταξόπουλος, Αθήνα: Γνώση

John Locke, Δεύτερη Πραγματεία περί Κυβερνήσεως, εισαγωγή-μτφ. Π. Κιτρομηλίδης, Γνώση

Robert Paul Wolff, «Η σύγκρουση μεταξύ εξουσίας και αυτονομίας» απόσπασμα από το του ιδίου, Προς Υπεράσπιση του Αναρχισμού, Ελευθεριακή Κουλτούρα, 2000

Ξενοφών Γιαταγάνας, Δικαίωμα Αντίστασης και Πολιτική Ανυπακοή, Κριτική, 2010

Χένρυ Νταίηβιντ Θορώ, Πολιτική Ανυπακοή, Ερατώ, 2007

Martin Luther King, ‘Letter from Birmingham’

James A. Colaiaco, ‘Martin Luther King Jr. and the Paradox of Nonviolent Direct Action’ in Phylon 47 (1986), 16-28

John Rawls, ‘The justification of civil disobedience’

---------------, Θεωρία της Δικαιοσύνης, μετ. Φ. Βασιλόγιαννης κ.α., επίμεντρο Κ. Παπαγεωργίου

Γιώργος Γιατρομανωλάκης, «Το δικαίωμα της αντιστάσεως στην Τραγωδία» στο Κ. Μπέης (επιμ.), Το δικαίωμα της αντίστασης: Δικανικοί διάλογοι ΙΙΙ, Αθήνα: Σάκκουλας, 1995, 17-32

Παναγιώτης Πανταζάκος, «Το δικαίωμα της αντίστασης στη διδασκαλία του Thomas Hobbes» στο Κ. Μπέης (επιμ)., οπ. παρ., σελ. 123-146

Σταύρος Τσακυράκης, «Η πολιτική ανυπακοή» στο Κ. Μπέης (επιμ.), οπ. παρ., σελ. 311-322

Ξενοφών Παπαρρηγόπουλος, «Τρεις αγγλοαμερικανοί φιλόσοφοι για την πολιτική ανυπακοή: Raz, Dworkin, Rawls» στο Κ. Μπέης (επιμ.), οπ. παρ., σελ. 323-338.

Κων/νος Παπαγεωργίου, «Δημοκρατική αυθεντία και πολιτική ανυπακοή» Τιμητικός Τόμος Κώστα Μπέη ως αίνος της αττικής διαλεκτικής, Σάκκουλας

Ronald Dworkin, ‘Civil Disobedience’ Taking Rights Seriously, London: Duckworth, 1977

----------------------, ‘ Civil Disobedience and Nuclear Protest’ στο A Matter of Principle

Hugo Bedau, ‘On civil disobedience’ Journal of Philosophy, 58 (1961), σελ. 653-665.

Γιώργος Πολίτης, Το δικαίωμα της πολιτικής ανυπακοής, Αθήνα: Ψυχογιός, 2012

Νίκος Γαρυπίδης, «Ανυπακοή του πολίτη και δημοκρατική αρχή: Μια κριτική προσέγγιση στην αντίληψη του σύγχρονου φιλελευθερισμού για την δικαιολογημένη μη συμμόρφωση στο νόμο» στο Α. Μανιτάκης (επιμ.), Η δημοκρατία μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας: Μελέτες χαριστήριες στον Ζήση Παπαδημητρίου, Αθήνα: Σαββάλας, 2011, σελ. 227-249.

Franz Neumann, Τα όρια της δικαιολογημένης ανυπακοής, μτφρ. Γ. Μερτίκας, Αθήνα: Ευρασία, 2003

Νίκος Γαρυπίδης, «Πολιτική ανυπακοή και κλασικός φιλελευθερισμός: κριτική σε μια λοκιανή

προσέγγιση» Το Σύνταγμα, 1-2, 2013, σελ. 373-392

Φαίδων Κοζύρης, «Τα όρια της δημόσιας ανυπακοής σε συγκριτική αναφορά με την ‘civil disobedience’ στο Δικαιώματα του Ανθρώπου, 35 (2007), σελ. 757-768

Howard Zinn, «Νόμος και Δικαιοσύνη» στο Διακηρύξεις Ανεξαρτησίας, Αθήνα: Εκδ. Εξάρχεια, 2009

Daniel Markovits, ‘Democratic Disobedience’ in Yale Law Journal, 114 (2005), 1897-1952

M. Cohen, ‘Liberalism and Disobedience’ in Philosophy & Public Affairs, 1 (1973), σελ. 283-314

Martin Rex, ‘Civil Disobedience’ in Ethics, Vol. 80 (1970), 123-139