ΦΒ354.1

Jean-Jacques Rousseau: Αγωγή και Πολιτική

Στο σεμινάριο θα έχουμε την ευκαιρία να διαβάσουμε το κλασικό έργο του Rousseau Αιμίλιος ή περί Αγωγής με στόχο να αναδείξουμε την σχέση της πολιτικής του φιλοσοφίας με την αγωγή του ανθρώπου και αυτήν του πολίτη. Στον Rousseau βρίσκει κανείς μία εξαιρετική (αυτο-)κριτική του Διαφωτισμού που θεωρεί ότι ο λόγος είναι το χαρακτηριστικό του ανθρώπου σε αντίθεση με τα ζώα, ενώ ο Rousseau θεωρεί ότι είναι η ελευθερία αυτή που τον διαφοροποιεί. Ο Rousseau επιτίθεται σε αυτό που ονομάζει θετική αγωγή και είναι αυτή που τείνει να διαμορφώσει το πνεύμα πριν την ωριμότητα και να μεταδώσει στο παιδί γνώσεις των καθηκόντων του ανθρώπου με έντονο διδακτισμό. Αντίθετα υπερασπίζεται αυτό που αποκαλεί αρνητική αγωγή, αυτή δηλαδή που τείνει να τελειοποιήσει τα όργανα, τα εργαλεία των γνώσεών μας, πριν μας δώσει αυτές τις γνώσεις, και προετοιμάζει την έλευση του λόγου [raison] μέσω της εξάσκησης των αισθήσεων. Η αρνητική αγωγή κάθε άλλο παρά αδρανής είναι. Δεν παράγει αρετές, αλλά προλαμβάνει τις φαυλότητες. Δεν διδάσκει την αλήθεια, αλλά προστατεύει από την πλάνη. Προετοιμάζει το παιδί για καθετί που μπορεί να το οδηγήσει στο αληθές όταν είναι ικανό να το κατανοήσει και στο αγαθό όταν είναι ικανό να το αγαπήσει. Μέσα από αυτό το πρίσμα επιθυμεί να προετοιμάσει δημοκρατικούς πολίτες.