ΦΓ276.2

Φυσική και πολιτική θρησκεία στο Διαφωτισμό

Η ύπαρξη θρησκευτικής πίστης που υπερβαίνει τις ιστορικές εκκλησίες και δόγματα όντας συμβατή με τον ορθολογισμό και την ηθική πράξη  αποτέλεσε σημαντικό διακύβευμα μεταξύ επιστημόνων, θεολόγων και φιλοσόφων στην κλασική ευρωπαϊκή φιλοσοφική παράδοση (16^ο-18^ος αιώνας). Κατά τον Διαφωτισμό η εν λόγω ‘φυσική θρησκεία’ λαμβάνει διάφορες μορφές που έχουν ως κοινό γνώρισμα την διάγνωση στη φύση ενός ‘ευφυούς σχεδίου’, δηλαδή αναγνωρίζοντας στην αρμονία και την τάξη που συναντούμε στη φύση και τους ζωντανούς οργανισμούς το ‘αόρατο’ χέρι μίας υπερφυσικής, πανάγαθης, παντοδύναμης και παντογνώστριας διάνοιας. Η ‘φυσικοποίηση’ αυτή του θεού οδήγησε στην αντίληψη της φυσικής θρησκείας ως θρησκείας χωρίς μυστήρια, επομένως συμβατής με την ανθρώπινη λογική και αποκαθαρμένης από δεισιδαιμονίες και προλήψεις, προσβάσιμης  τόσο στους ειδήμονες όσο και στους ‘μη ειδήμονες’, τους απλούς ανθρώπους. Η εν λόγω παράδοση θα συσχετισθεί με την πολιτική θρησκεία όπως αναπτύσσεται στο Κοινωνικό συμβόλαιο και τις Επιστολές από το όρος του Ρουσώ.