6o Συνέδριο του περιοδικού Rhizai, Ρέθυμνο, 4-6 Ιουνίου 2010, Hotel Ξενία με θέμα το ψευδο-Αριστοτελικό, Περί κόσμου (De mundo)

 Η σύντομη πραγματεία Περί κόσμου διασώζεται ως έργο του Αριστοτελικού corpus, σχεδόν σίγουρα όμως δεν είναι έργο Αριστοτελικό. Είναι ωστόσο ένα έργο περιπατητικής προέλευσης, το οποίο περιγράφει τον κόσμο στο σύνολό του, τόσο το ουράνιο όσο και το υποσελήνιο μέρος, ενώ εξετάζει διεξοδικά και τα σημαντικότερα φυσικά στοιχεία και φαινόμενα με στόχο να δημιουργήσει ένα αίσθημα θαυμασμού για τον κόσμο. Ο θαυμασμός αυτός οφείλεται στο γεγονός ότι ο κόσμος συνεχίζει να υπάρχει ως ένα αρμονικό σύνολο παρά την ποικιλία των ανταγωνιστικών δυνάμεων μέσα του και των συχνά βίαιων αλλαγών που συμβαίνουν. Η πραγματεία συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι η αιτία που συντηρεί και συνέχει τον κόσμο (συνεκτική αιτία) είναι ένας υπερβατικός θεός, ο οποίος διευθύνει τον κόσμο μέσω μιας δύναμης που πηγάζει από αυτόν και διαπερνά τον κόσμο. Με τον τρόπο αυτό ο θεός είναι παρών στον κόσμο και προνοεί για αυτόν χωρίς να χάνει την υπερβατικότητά του. H θεωρία που παρουσιάζεται στο Περί κόσμου εξελίσσει τις Αριστοτελικές απόψεις του Λάμδα των Μετά τα Φυσικά, του Περί Ουρανού (αλλά και του Προτρεπτικού), με τρόπο τέτοιο που να επιτρέπει την ύπαρξη μιας σημαντικά πιο ισχυρής θείας πρόνοιας στην αριστοτελική κοσμολογία από αυτήν που συναντάμε στα Αριστοτελικά έργα. Μια τέτοια εξέλιξη προϋποθέτει έναν διάλογο με τη Στωική φιλοσοφία (συνεπώς ως όριο μετά το οποίο γράφτηκε η πραγματεία μπορεί να θεωρηθεί το 250 π.Χ). Είναι ενδεικτικό ότι ένα χωρίο του Χρυσίππου (Stoicorum Veterum Fragmenta II.257) παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με τα κεφάλαια 2-3 του Περί κόσμου. Από την άλλη, η έννοια της δύναμεως μας παραπέμπει στον πλατωνισμό της Ύστερης Αρχαιότητας. Σκοπός της συνάντησης είναι να εξεταστεί το έργο σε βάθος και λεπτομέρεια, προκειμένου να αποσαφηνιστεί η φιλοσοφική θεωρία που αρθρώνει και να φωτιστεί το φιλοσοφικό πλαίσιο στο οποίο γράφτηκε.

Το πρόγραμμα του συνεδρίου (.pdf)

Οι συμμετέχοντες (.pdf)

• Κείμενο: [Aristotle] On the Cosmos, εκδ. D. J. Furley, Cambridge Mass. and London 1955 (Loeb Classical Library)
• Δες επίσης, L. Taub, Ancient Meteorology, London/New York 2003, 160-168.

Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνείτε με τον Γιώργο Καραμανώλη gkaramanolis@fks.uoc.gr