ΦΓ376.6

Jean-Jacques Rousseau: Το Κοινωνικό Συμβόλαιο

Ο Μαρξ είπε ότι ο Rousseau αρνείται πάντα κάθε είδους συμβιβασμό με την κατεστημένη εξουσία, ακόμη και επιφανειακό. Στο σεμινάριο θα έχουμε την ευκαιρία να διατρέξουμε την πολιτική φιλοσοφία του Rousseau διαβάζοντας Το Κοινωνικό Συμβόλαιο, μαζί με την Πραγματεία περί της Καταγωγής των Θεμελίων της Ανισότητας ανάμεσα στους Ανθρώπους. Στον Rousseau βρίσκει κανείς μία εξαιρετική (αυτο-)κριτική μιας συγκεκριμένης τάσης του Διαφωτισμού που θεωρεί ότι ο λόγος είναι το χαρακτηριστικό του ανθρώπου σε αντίθεση με τα ζώα, ενώ ο Rousseau θεωρεί ότι είναι η ελευθερία αυτή που τον διαφοροποιεί. Παράλληλα ασκεί δριμεία κριτική στους θεωρητικούς της φυσικής κατάστασης (Pufendorf, Hobbes, Locke). Το Κοινωνικό Συμβόλαιο αποτελεί ένα από τα κλασικά έργα πολιτικής φιλοσοφίας, μέσα στο οποίο βρίσκει κανείς μια εξαιρετική υπεράσπιση της δημοκρατίας, η οποία συνδυάζεται με μια ιδιαίτερη αντίληψη για την ελευθερία και το νόμο. 

Στόχος

Στόχος του σεμιναρίου είναι (α) να μάθουμε πώς να γράφουμε εργασίες, (β) να αποκτήσουμε τη βασική γνώση του κεντρικού θέματος του σεμιναρίου και να δείξουμε ότι μπορούμε να υπερασπιστούμε με επιχειρήματα μια θέση στην παρουσίαση και στην γραπτή μορφή της εργασίας

Εργασίες

Οι εργασίες που θα εκπονηθούν πρέπει να είναι 4000-5000 λέξεων με περιεχόμενα, εισαγωγή, υποσημειώσεις και βιβλιογραφία στο τέλος τους. Οι εργασίες πρέπει να είναι δακτυλογραφημένες σε Times New Roman, 1,5 διάστημα και γραμματοσειρά σε μέγεθος 12, ενώ οι υποσημειώσεις σε μέγεθος 10. Οι υποσημειώσεις και η βιβλιογραφία πρέπει να ακολουθούν συνεκτικά μια από τις μορφές που θα διδαχθούμε στο σεμινάριο.

Ο βαθμός που θα πάρει κάθε εργασία είναι συνάρτηση της παρουσίασης και της γραπτής μορφής της εργασίας. Η παράδοση των εργασιών θα γίνει δύο εβδομάδες μετά το τέλος της εξεταστικής περιόδου σε ακριβή ημερομηνία που θα ορίσουμε.

Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου είμαι διαθέσιμος για οποιεσδήποτε διευκρινίσεις στο σεμινάριο και στην ηλεκτρονική διεύθυνση koukouze@uoc.gr

 

Παρακολούθηση, συμμετοχή και απουσίες

Όπως γνωρίζετε στα σεμινάρια η παρακολούθηση είναι υποχρεωτική.

Επιτρέπονται μονάχα μέχρι 3 απουσίες σε όλη τη διάρκεια του εξαμήνου.

Όποιος δεν παρουσιάσει τελικώς προφορικά την εργασία του δεν βαθμολογείται.

 

Βιβλιογραφία

Έργα του Rousseau

J. J. Rousseau, (2004) Λόγος περί Πολιτικής Οικονομίας, μτφρ. Κατερίνα Γεωργοπούλου, εισαγωγή Θ. Γκιούρας – Δ. Γράβαρης, Σαββάλας

J.J. Rousseau, (2004) Το Κοινωνικό Συμβόλαιο, μετάφραση Βασιλική Γρηγοροπούλου, Αλφρέδος Στάϊνχάουζερ επιμέλεια-επίμετρο Βασιλική Γρηγοροπούλου, Αθήνα: Πόλις

J.J. Rousseau, (1999) Πραγματεία περί της Καταγωγής των Θεμελίων της Ανισότητας ανάμεσα στους Ανθρώπους, μετάφραση Μέλπω Αλεξίου-Καναγκίνη, Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή, 2^η έκδοση

 

Δευτερεύουσα

Christopher Bertram, (2004) Rousseau and the Social Contract, London: Routledge

Βασιλική Γρηγοροπούλου, (2002) Αγωγή και Πολιτική στον Ρουσσώ, Αλεξάνδρεια

Ernst Cassirer, (1976) Καντ και Ρουσσώ, μτφρ. Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος, Έρασμος

Howard Cell and James McAdam (1988) Rousseau’s Response to Hobbes, Berne

Ernst Cassirer, (1989) The Question of Jean-Jacques Rousseau, translated by Peter Gay, New Haven, Conn.

Joshua Cohen, (1986) «Reflections on Rousseau: Autonomy and Democracy’ Philosophy & Public Affairs, Vol. 16, no. 3, 275-297

N. J. H. Dent, (1992) A Rousseau Dictionary, Oxford: Blackwell

Samuel Freeman, (1990) ‘Reason and Agreement in Social Contract Views’ in Philosophy and Public Affairs, Vol. 19, no 2, pp. 122-157.

Graeme Garrard, (2003) Rousseau’s counter-enlightenment, New York: State University of New York Press

John C. Hall, (1973) Rousseau: An Introduction to his Political Thought, Cambridge, Mass.: Schenkman

W.T. Jones, (1987) «Rousseau’s General Will and the Problem of Consent» Journal of the History of Philosophy, Vol. 25, 105-130

Peter King, (1987) ‘Towards a Theory of the General Will’ in History of Philosophy Quarterly 4, σελ. 33-51

Andrew Levine, (1976) The Politics of Autonomy: A Kantian reading of Rousseau’s Social Contract, Amherst, Mass.

Άντριου Λεβίν, (2000) Η γενική βούληση: Ρουσσώ, Μαρξ, Κομμουνισμός, μτφρ. Γ.Ι. Μπαμπασάκης, Στάχυ

Γ. Μανιάτης, (2000) Το πρόσωπο και το προσωπείο. Ο Ρουσσώ και η αναζήτηση της αυθεντικής επικοινωνίας, Αθήνα: Στάχυ

Master, (1968) The Political Philosophy of Rousseau, New Jersey

Arthur M. Melzer, (1990) The Natural Goodness of Man: On the System of Rousseau Thought, Chicago

James Miller, (1984) Rousseau: Dreamer of Democracy, New Haven: Yale University Press

M. Plattner, (1979) Rousseau’s State of nature: An interpretation of Discourse on Inequality, DeKalb: Northern Illinois Press

John Rawls, Lectures on the History of Political Philosophy

Patrick Riley, (1982) Will and Political Legitimacy: A Critical Exposition of Social Contract Theory in Hobbes, Locke, Rousseau, Kant, and Hegel, Cambridge, Mass.

Patrick Riley, (2001) The Cambridge Companion to Rousseau, Cambridge: CUP

Grace Roosevelt, (1990) Reading Rousseau in the Nuclear Age, Philadelphia

George Sabine, (1961) Ιστορία των Πολιτικών Θεωριών, εκδόσεις Ατλαντίς, σελ. 624-647

Judith Shklar, (1985) Men and Citizens: A Study of Rousseau’s Social Theory, 2^nd edition, Cambridge: Cambridge University Press

Άρης Στυλιανού, (2006) Θεωρίες Κοινωνικού Συμβολαίου; Από τον Γκρότιους στον Ρουσσώ, Πόλις

Jean Starobinski, (2005) Ζαν Ζακ Ρουσώ: Η Διαφάνεια και το Εμπόδιο, μετάφραση Κωστής Παπαγιώργης, Ελληνικά Γράμματα

Zev Trachtenberg, (1993) Making Citizens: Rousseau’s Political Theory of Culture, New York

Robert Wokler, (2006) Ρουσσώ, μετάφραση Π. Πανταζάκος, Ελληνικά Γράμματα (εκτός εμπορίου)

Robert Wokler (1995) ‘Jean-Jacques Rousseau: moral decadence and the pursuit of liberty’ στο Plato to NATO: Studies in Political Thought, London: Penguin

Κοσμάς Ψυχοπαίδης, Κανόνες και Αντινομίες στην Πολιτική, Αθήνα: Πόλις

Γιώργος Σιακαντάρης, (2012) Ζαν-Ζακ Ρουσσώ: ο φιλόσοφος της πεφωτισμένης δημοκρατίας, Αθήνα: Πόλις

Leo Strauss, (1988) Φυσικό Δίκαιο και Ιστορία, μτφρ. Σ. Ροζάνης και Γ. Λυκιαρδόπουλος, Αθήνα: Γνώση

Rojda Azizoglu, Γιώργος Φαράκλας (επιμ.), Η δημοκρατία στην εξορία: Ένας οδηγός για την σκέψη του Ρουσσώ 300 χρόνια μετά την γέννησή του, Αθήνα: Νήσος