ΚΚΑ430

Άτομο και Ατομικισμός στη Διαδικασία Πολιτισμού

Στο σεμινάριο θα εξετάσουμε τους τρόπους που η κοινωνιολογία ξεπερνά μία από τις μεγαλύτερες, φανταστικές αντιθέσεις που εμφανίστηκαν στη σύγχρονη σκέψη. Πρόκειται για την φανταστική αντίθεση ανάμεσα στο άτομο και την κοινωνία ή τον πολιτισμό. Αφού δούμε πρώτα τα αδιέξοδα στα οποία περιήλθε η φιλοσοφική ανθρωπολογία, θα εστιάσουμε εν συνεχεία την προσοχή μας στην κοινωνιολογική θεωρία της γνώσης. Η τελευταία δείχνει την ιστορική ή κοινωνιογενετική διαδικασία συγκρότησης του ατόμου και του ηθικού ατομικισμού.

Σχέδιο Μαθήματος

Ι. Εισαγωγή

1. Γενική Εισαγωγή (και κατανομή εργασιών)

2. Εισαγωγή: Το άτομο μεταξύ φύσης και πολιτισμού

• Η φιλοσοφική ανθρωπολογία: Οι δύο μονισμοί
• Μεταξύ φύσης και-πολιτισμού

3. Κοινωνιολογική θεωρία της γνώσης και η κατηγορία προσωπικότητα

• Η κατηγορία της προσωπικότητας
• Η ιστορικές μεταβολές της κατηγορίας

ΙΙ. Παρουσιάσεις

4. Το άτομο μεταξύ φύσης και πολιτισμού: 1. Η Ψυχανάλυση

• Η εμφάνιση του πολιτισμού (κανόνας): Τοτέμ και ταμπού
• Η ανάλυση του Εγώ
• Φύση και πολιτισμός: Η αδύνατη ισορροπία 

5. Το άτομο μεταξύ φύσης και πολιτισμού: 2. Κουλτούρα και σύμβολα

• Η τραγωδία της κουλτούρας
• Η γένεση του εαυτού

6. Ανθρωπολογία, Κοινωνιολογία, Ψυχολογία

• Ατομικές και συλλογικές αναπαραστάσεις
• Οι κατηγορίες της σκέψης
• Ψυχολογία και Κοινωνιολογία

7. Η θεωρία του κοινωνικού ατόμου

• Η έννοια της ψυχής
• Η κατηγορία προσωπικότητα: προσωπείο-πρόσωπο-άτομο

8. Η θεωρία του κοινωνικού ατόμου

• Ο διττός άνθρωπος
• Το κοινωνικό άτομο
• Ο ηθικός ατομικισμός

9. Άτομο και κοινωνική δράση

• Ορισμός της κοινωνικής δράσης
• Θρησκεία και έλεγχος της συμπεριφοράς
• Συναισθήματα, αξίες και το πνεύμα του υπολογισμού

10. Διαμόρφωση των ηθών στη διαδικασία πολιτισμού

• Κουλτούρα και πολιτισμός
• Συναισθηματικός έλεγχος και κανονιστικότητα
• Κράτος και άτομο
• Ο μετασχηματισμός της ισορροπίας «Εγώ-Εμείς»

11. Ατομικισμός και σύγχρονη ιδεολογία

• Η θρησκευτική γένεση του ατόμου
• Οι οικονομικές βάσεις του ατομικισμού
• Κράτος και ατομικισμός
• Ιδεολογία και ανθρωπολογία

ΙΙΙ. Συμπεράσματα

12. Γενικά συμπεράσματα 1.

• Η έννοια του ατόμου
• Το άτομο στη διαδικασία πολιτισμού

13. Γενικά συμπεράσματα

• Ιδεολογία και κοινωνικές επιστήμες
• Ο αρνητικός ατομικισμός