KKΑ432

Κοινωνιολογική θεωρία του πολιτισμού: Βασικά κείμενα

Στο σεμινάριο θα εξετάσουμε τη διαδικασία πολιτισμού υπό το πρίσμα της κοινωνιολογικής θεωρίας της γνώσης. Θα μελετήσουμε τις κύριες συνιστώσες του πολιτισμού –δηλαδή τη γνώση, την ηθική και την αισθητική– υπό το πρίσμα αυτής της θεωρίας. Η εν λόγω προσέγγιση του πολιτισμού έχει ένα διττό στόχο: πρώτον, να κατανοηθούν οι σχέσεις ανάμεσα στις θεσπισμένες πρακτικές και τους προσανατολισμούς των κοινωνικών δράσεων· δεύτερον, να κατανοηθούν οι σχέσεις ανάμεσα στην ανάπτυξη των επιστημών, του δικαίου και των καλών τεχνών και το μετασχηματισμό του κοινωνικού κόσμου.

Το μάθημα χωρίζεται σε τέσσερα μέρη:

1. Εισαγωγή (Πώς θα δούμε τον πολιτισμό)

• Οι επιστήμες της κοινωνίας και του πολιτισμού (3 συναντήσεις. Εισηγήσεις διδάσκοντα)

2. Τα θεμέλια (4 συναντήσεις. Εισηγήσεις φοιτητών)

• Συλλογικές αναπαραστάσεις και συλλογική μνήμη
• Οι διαδικασίες εξορθολογισμού
• Κοινωνικές και θυμικές δομές
• Οι συνιστώσες της σύγχρονης ιδεολογίας

3. Θεωρίες της συμβολικής ικανότητας (4 συναντήσεις. Εισηγήσεις φοιτητών)

• Θεωρία του συμβόλου
• Κουλτούρα και κοινωνία
• Η πολιτισμική σφαίρα

4. Συμπεράσματα του σεμιναρίου (2 συναντήσεις. Συζήτηση πάνω στα θέματα που παρουσιάστηκαν)

Βασική βιβλιογραφία (στα ελληνικά)

Θεμέλια

• E. Durkheim, Κοινωνιολογία και φιλοσοφία
• E. Durkheim, Η εξέλιξη της παιδαγωγικής σκέψης
• E. Durkheim, M. Mauss, Μορφές πρωτόγονης ταξινόμησης
• M. Mauss, Κοινωνιολογία και ανθρωπολογία
• M. Weber, Προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού
• M. Weber, Οικονομία και κοινωνία, 3. Η κοινωνιολογία των θρησκειών
• G. Simmel, «Η έννοια της τραγωδίας της κουλτούρας»
• Κ. Marx, F. Engels, Η γερμανική ιδεολογία,

• Δαρβίνος, Η καταγωγή του ανθρώπου
• Léroi-Gourhan, Το έργο και η ομιλία του ανθρώπου.

• C. Lévi-Strauss, Η άγρια σκέψη
• C. Lévi-Strauss, Δομική ανθρωπολογία
• C. Lévi-Strauss, Μυθολογικά (τ. 1-4, ελληνική μετάφραση τ. 1 και τ. 2)

Αναλύσεις των πολιτισμικών διαδικασιών και θεωρητικά κείμενα

• L. Dumont, Δοκίμια για τον ατομικισμό
• L. Dumont, Homo aequalis II
• C. Geertz, Η ερμηνευτική των πολιτισμών
• C. Geertz, Διαθέσιμο φως
• L. Goldmann, Για μία κοινωνιολογία του μυθιστορήματος
• R. Williams, «Λογοτεχνία και κοινωνιολογία», στο L. Goldmann, Για μία κοινωνιολογία του μυθιστορήματος
• R. Williams, Κουλτούρα και ιστορία
• N. Elias, Η εξέλιξη του πολιτισμού
• N. Elias, Περί χρόνου
• N. Elias, Θεωρία του συμβόλου
• N. Elias, Μότσαρτ
• P. Bourdieu, Οι κανόνες της τέχνης